Wierszyki, piosenki i życzenia na - Dzień Górnika

Barbara z Nikomedii, Święta Barbara
według legendy Barbara była nadzwyczajnej urody.
Wywodziła się z pogańskiej rodziny z Heliopolis.
Ojciec (Dioskuros) dowiedział się
że Barbara została chrześcijanką,
chciał ją zmusić do wyparcia się wiary.
Gdy to nie poskutkowało, doniósł na nią.
Została uwięziona w wieży,
gdzie miał przed śmiercią objawić się
jej anioł z kielichem i hostią.
Ścięta mieczem prawdopodobnie około roku 305
w Nikomedii lub Heliopolis, podczas prześladowań
za panowania cesarza Maksymiana (305–311).
Istnieje legenda, według której święta Barbara,
uciekając przed ojcem, schroniła się w skale,
która się przed nią rozstąpiła.
W dniu wspominania Świętej Barbary ,
obchodzone jest tradycyjne święto górnicze – Barbórka.
W ikonografii św. Barbara przedstawiana jest w długiej tunice
i w płaszczu, z koroną na głowie, niekiedy w czepku.
W ręku trzyma kielich i Hostię (symbol Eucharystii).
Według legendy tuż przed śmiercią anioł przyniósł jej
Komunię Świętą.
Czasami ukazywana jest z wieżą,
w której była więziona (wieża ma zwykle 3 okienka,
które miały przypominać Barbarze prawdę o Trójcy Świętej),
oraz z mieczem, od którego zginęła

W 1747 roku zostało potwierdzone przez papieża
istnienie w Tarnowskich Górach
bractwa dla uprawiania czci świętej Barbary.
Jego członkami byli górnicy.

W czasie tego stulecia kult świętej
rozszerzył się na cały górniczy obszar górnośląski.
Św. Barbarę uważano już nie tylko

za wybawicielka od nagłej śmierci,
ale także za patronkę górników.

O święta Barbaro, zlituj się nade mną,

Żebym się nie został pod tą ziemią ciemną.
Żona by płakała, dzieci by płakały,
Boby ojca swego więcej nie widziały.
utwór ludowy z pracy S. Ciszewskiego

W wielu kopalniach znajdują się kaplice
pod wezwaniem świętej Barbary
lub umieszczano jej wizerunek w cechowni.

Przy obrazie lub figurze świętej zapalano świece
i modlono się przed pracą.
Modlitwę i pieśni zaczynał jeden
spośród najstarszych w braci górniczej.

Modlitwa
Święta Barbórko, panno i męczenniczko nasza,
Proś za nas, módl się za nas.

Do Jezusa Pana przyczyniaj się za nas,
Aby nam raczył odpuścić wszystkie nasze złości,
A potym nas przyjął do wieczności. Amen.

Dziś Górnikom składam w darze,

swe najlepsze pozdrowienia.

Jest to dla mnie dzień szczególny,

bo wspólnie odbieramy życzenia.

Im za trud i ciężką pracę,

zdrowie pozostawione pod ziemią.

Za ciepło które mamy w domu,

wszyscy za to ich bardzo cenią.

Zatem wspólnie dziś świętujemy,

zacne święto Barbórkowe.

Wznieśmy toast w ich imieniu,

i wypijmy Nasze zdrowie.

Górnicy

Pochylenie zgarbieni

Pot strugami spływa

Po czarnym zmęczonym czole

Z głębi płuc spluwają czarną śliną

Na czarny chodnik po którym stąpają

Czarny węgiel wiercą świdrami

Czarne skały rozłupują dynamitem

Między czarnymi szychtami

A czarnymi nocami

Jest chwila jasności, wytchnienia

Co z nią zrobić?

Czarna brać się zbiera

Grają w skata pykają fajki

Z których unoszą się kłęby szarego dymu

Mówią o kopalni, o węglu

Czarni górnicy

Nie potrafią inaczej

Przechodząc na emeryturę… umierają

Odchodzą do czarnej ziemi.

rok 1983

autorka Barbara Kozińska

straż przemysłowa KWK Jastrzębie

Górnicza lampka się pali,

To nasze słonko w kopalni.

Kombajnem dziś węgiel pod ziemią dobędę

Dla fabryk, dla wsi i miasta.

Jo, śląski pieron spod Bytomia,

Wydobywam węgiel każdego dnia.

A tam na wierchu jest domek mój,

W nim stara czeka, dziubeczek mój!

A tam na wierchu słoneczko lśni,

Żonka się krząta, syneczek śpi.

Górnikom

Jestem z Tobą

gdy świtem opuszczasz dom

i wstępujesz w głąb ziemi.

Jestem z Tobą

w wyrytym pracą Twych rąk

korytarzu podziemnym.

Jestem w promieniu

Twej lampy nad czołem

rozwierającym ciemność

i nasileniu ramion

z mozołem wpartych w ścianę.

Jestem z Tobą

w oczekiwaniu niespokojnym

w osamotnieniu matki,

w zatrwożenie żony

i w spokoju starego ojca,

który kiedyś

wydrążył chodnik Twojego życia

Jestem z Tobą

ja, człowiek z zewnątrz,

oczekujący z drżeniem

na twój powrót

do słońca.

autor Jerzy Krzywoszewski

rok 1982

Lampa Górnicza

Odrobina płomieni

która jak obłok

niosę w dłoni

wschodzi pod ziemią

najzwyklejszym

porannym słońcem

i od tej chwili

nieomylny drążę

w caliźnie Przejście

idące w linii prostej

mając bez przerwy

od światła kierunek

aby zejście się z drugim

nawet dalekim człowiekiem

było pewne.

autor Maksymilian Kozłowski

Przemiły uśmiech rozdaje

I spokój zachować się stara

A myśli gdzieś fruną za majem

I pięknem pachnie Barbara.

A Basia pozdrowi Basieńkę

W przyjaźni dłoń poda i rękę

Każdemu da do pocałowania

Bo obie pragną kochania.

I Baśka uczucia rozdziela

Przez wicher rozwianą ma grzywę

I okiem figlarnie spoziera

Gdy inni nań patrzą z podziwem.

Z dzieciństwa ze swego podwórka

Wspomnienia przywołam z daleka

Jak kiedyś górnicza Barbórka

I dziś życzeń rozlała się rzeka.

Napisała : Bella Jagódka

Praca górniczej rodziny

Głęboko pod ziemią górnicy pracują,

Czarny węgiel w ziemi kilofami kują.

On dużo energii człowiekowi daje,

Dzięki niemu światło, ogrzane mieszkanie.

Górnicy zjeżdżają pod ziemię windami,

Chodzą po tych sztolniach, tylko tunelami.

By świdrować węgiel, często skamieniały,

Gdzie od węgla pyłu są też czarne ściany.

Dokoła pod ziemią czarne korytarze,

Czarne wszystkie dłonie i górników twarze.

I odzież i buty, tu wszystko jest czarne,

Ale ciężka praca nie idzie na marne.

Górnicze rodziny codziennie pracują,

Czarny węgiel w ziemi kombajnem świdrują.

Potem na wagony ów węgiel wrzucają,

Wiele kilometrów jego przemieszczają.

By służył on ludziom, nie tylko do grzania,

Ale był składnikiem swego przetwarzania.

Bo z niego lekarstwo, smoła i benzyna,

Plastykowa piłka, świeca, parafina.

A czwartego grudnia, to górnicze święta

I nie tylko górnik o nich już pamięta.

Bo Barbórkę nawet małe dzieci znają,

Robią czarne czapki i je zakładają.

Jolanta Wybieralska

Rąbał Górnik klocek, romboł go pod ścianą,
I przy tym rąbaniu, ciulnął sie w kolano.
Że go zaskoczyło te nogłe zdarzynie,
Na wcześniejszy wyjazd, dostoł przyzwolynie.
Paszoł se przekopm, jak mamlas po szynach,
A tu na zakryncie - dup! w niego maszyna.
Kiedy se obejrzoł, za siebie do zadku,
To by boł uniknął, przykrego wypadku.
Stanął mi nadepnął, na kulok urżnięty,
I gwóźdź zaruściały, wlozł mu aż do piynty.
Musioł borok siednąć, na okorków kupie,
Zaroz poczuł drzyzga w swojej chudej dupie.
Górnik aże skoczył, hełm mu zlecioł z gowy,
I ciulnoł tom gowom, w ring łod obudowy.
Buła mu wylazła, na pośrodku glacy,
Stracił równowagę, i ciulnoł na cacy.
Jak lecioł na plecy, chwycił za kolyjka,
Paleec mu przytrzasła, jakoś k... belka.
Chycił za betonik, kery wisioł z kraja,
Betonik Wylecioł, i dostał nim w jaja.
Droty co sterczały, wlazły mu do miecha,
Trza mieć k... noga, pierońskiego pecha.
Jeszcze zdonżył chycić, jakoś deska z tyłu,
Półka przytrzasła, i ćwierć tony pyłu.
Godajom wypadki - że chodzą parami,
Jako to jest prowda, to widzicie sami.
Tak jest niebezpieczno robota górnika,
Nie rób nic na dole - unikniesz ryzyka.

Ranna Szychta

Zjechałem w dół

i zaraz z rana

ujrzałem jej oczy

dziesiątki lampek górniczych

zaraz też

ujrzałem nadzieję narodu

czarne lśniące sylwetki ludzkie

krajały czarny chleb

w czarnym nieprzeniknionym pyle

widziałem ich serca

słyszałem ich optymizm

mierzony zawziętością

czułem ich zmartwienia

Przechodniu

kilkaset metrów pod tobą

ludzie o stalowych mięśniach

krają ci chleb

czym go posmarujesz.

rok 1982

autor Jan Paś

górnik KWK Łęczna, później KWK Lenin.

"Święta Barbara w kopalni"
Schodzą górnicy pod ziemię
w ciemność daleką od słonka
wychodzi im naprzeciw
święta Barbara Patronka

Płomień chybocze się w lampkach
na czarnej ścianie drżą cienie
Szczęść Boże – słychać głos świętej
Serdeczne to pozdrowienie

Szczęść Boże - górnicy chórem
odrzekną swojej patronce
i jasno w ciemnej kopalni
jak gdyby wzeszło tu słońce
E. Szelburg-Zarębina

Skuli śwjynta waszego
Wszystkiego nojlepszego
Opjeki śwjyntej Barbórki
Aż do pyndzyje szczynśliwe dniówki
A na pymdzyji se doma dychniecie
Czy zwyrcom sie na grubje koła - kukniecie
Urszula Oślislok

"Węglowa rodzinka

To węglowa jest rodzina:

parafina, peleryna,

duża piłka w białe groszki,

i z apteki proszek gorzki,

i ołówek w twym piórniku,

i z plastiku sześć koszyków

gąbka, co się moczy w wodzie,

i benzyna w samochodzie,

czarna smoła, biała świeca

- to rodzina węgla z pieca.

Widzę już zdziwione miny... 

- Co ma węgiel do benzyny?

- Czy jest z węglem spokrewniona 

gąbka miękka i czerwona?

Otóż właśnie - wiem napewno,

że jest jego bliską krewną:

węgla jest po odrobinie 

w parafinie,w pelerynie, 

w białej piłce w duże groszki

i z apteki - w proszku gorzkim,

i w ołówku w twym piórniku,

i w koszyku tym z plastyku...

Nawet świeczki, te z choinki

- to też węgla są kuzynki.

Lecz wśród wielkiej tej rodziny,

wśród kuzynów i rodzeństwa,

nie ma ani odrobiny 

rodzinnego podobieństwa.

Węgiel jest jak czarna skała,

koszyk żółty, świeca biała.

Skąd się wzięły te różnice?

O! To już są tajemnice,

które kryją się w fabryce.

Maria Terlikowska

WIERSZ
Na Czarnej ścianie, w czarnym chodniku
Pyłem okryte twarze górników
W huku kom bajnów i zgrzycie świdrów
Nam tony węgla z podziemia wydrą

I tylko jasne zarzą się oczy
Kiedy się węgiel na taśmie toczy
Tylko się bielą w uśmiechu zęby gdy płonie
Strugą urobek dzienny

WIERSZ
Prowadź mnie węgielku,
aż pod ziemię prowadź
Do kopalni wielkiej,
chcę dziś powędrować

Tam dudnią kilofy,
tam rąbią rębacze
Gdy mnie zaprowadzisz
wszystko to zobaczę

Wiersz na Dzień Górnika

Opowiadał mi kiedyś tatuś,

że daleko stąd na południu

jest Śląsk - kraju naszego

czarne zagłębie.

Tam w ogromnych kopalniach

głęboko pod ziemią

w pocie czoła pracują górnicy

z czarnej ziemi czarny

wykopują węgiel.

Ciężka jest górnicza praca

lecz bardzo ważny ich trud.

Codziennie tysiące ton węgla wędruje 

do ludzkich mieszkań,szkół, przedszkoli, 

żłobków,szpitali, fabryk, hut.

A w naszych domach

piece mruczą wesoło

ogień płonie

i tak przyjemnie w dzień zimowy

w ich cieple ogrzać sobie dłonie.

Przy ciepłym piecu,w świetle lampy 

o wieczorowej godzinie

pomyślmy ciepło o górnikach

bo dzięki ich mozolnej pracy

ciepło i miło mamy w zimie.

"W kopalni"

Górnik świdrem węgiel kruszy,

z latarenki światło spływa.

Już wagonik z węglem ruszył,

winda w górę go porywa.

Jutro węgla bryły czarne

kolejarze w świat powiozą.

A pojutrze- piece nasze

będą grzały na złość mrozom.

Tadeusz Kubiak

Barbórka - Dzień Górnika

Całej braci górniczej

-Tylu wyjazdów co zjazdów,

przysłowiowego szczęścia górniczego,

opieki Waszej patronki,szacunku

i szczęścia w rodzinach.

A tym którzy odeszli na ostatnią szychtę

- Wieczny odpoczynek racz im dać panie.

SZCZĘŚĆ BOŻE.

„Barbórka to górnicza sprawa 

Barbórka to jest nasza rzecz 

W Barbórkę się spotyka wiara 

W Barbórkę trzeba śpiewać...”

Dla Górnika podzięki koniecznie,

niech pod ziemią będzie bezpiecznie.

Niechaj czuwa nad nimi Barbórka

i otoczy ich jej opiekuńczości chmurka.

Dla górnika słonecznik koniecznie!

Niech pod ziemią mu będzie słoneczniej.

Kiedy w czarny węgiel się wwierca,

W bardzo czarnym, podziemnym chodniku

- niech słonecznik mu świeci od serca

Dzień Górnika to świetna okazja,

aby złożyć znajomym

i bliskim górnikom najlepsze życzenia.

Barbórka to jedyny taki dzień w roku!

Górnicy,górnicy, Co węgiel kopiecie,

Pod ziemią siedzicie, O świecie nie wiecie.

Na świecie, na świecie, Słoneczko nam grzeje,

A u Was w kopalni, pot cięgiem się leje.

Jak przyjdzie wypłata z pieniędzmi przyjdziecie

i z nami dziołszkami se potańcujecie.

Górnicy, górnicy w ciymności sjyżdżocie,
Lecz jak do Barbarki świyntyj porzykocie,
Zaro wom słoneczko blyśnie przy robocie.
To je najważniyjsze, czego dlo wos chcymy.
W dniu waszego świynta tego winszujymy !

Górnicza czapka z piórkiem

niech w tańcu mu nie spadnie!

Tańcz oberka, tańcz mazurka,

Bo to Święta dziś Barbórka...

„Idzie górnik drogą”

Idzie górnik drogą, piórko mu się kiwa

Wali grajek w bęben, trąbka mu przygrywa

Piórka mu z czapeczki pięknie powiewają

Złote na mundurze guziki błyskają

Grajże mi trębaczu grajże mi kapelo

Niechże dziś górnicy, wszyscy się weselą.

Mamy Elektryczność,

radia słuchać możesz.

Gna pociągów tysiąc,

okręt mknie przez morze,

przemysł się rozwija

w hutach i fabrykach.

Czyjej pracy zawdzięczając?

No pewnie górnika!

Pali się pod blachą,

kot na piecu mruczy,

mama fartuch szyje,

starszy brat się uczy.

Węgiel płonie jasno,

ciepłem mnie przenika.

Z czyjej pracy korzystamy?

No pewnie górnika!

Mijają dni pracy na kopalni,

Górnicy na szychta chodzą,

Na dole w pocie czoła pracują.

Aż w końcu dzień upragniony,

Za poczciwe wydobywanie węgla,

Świętej Barbary nadchodzi święto.

Barbara patronką jest górników,

Tych, którzy dla wszystkich 

ludzi węgiel wydobywają,

By w ich domach było ciepło,

By płomienie nie wygasły.

Bo przecież tłumaczyć nie trzeba,

Że górników święto czwartego grudnia,

To właśnie „Barbórka”!

My górnicza wiara

Strzecha młoda, stara

Wygramy ten nasz los

Choć się trudności piętrzy stos?

Na Barbórka trza rolady
trocha bjyrka niy ma swady
by bergmonom dobrze było
jodło wszystko się strowiło.

Niych wom szychta je wesoło,

niych niy poci się w czoło,

niych tworz wasza ni bydzie brudno,

niych praca ni bydzie trudno,

niych zarobków bydzie wiele,

w dni robocze i niedziele.

Oby robota było lżejszo,

Oby pinydzy boło wincy,

Oby zdrowie Wom dopisało,

I oby Barbara nad Wami czuwała...

Szczynsc Boże Wszyskim 

górnikom i ich rodzinom.

Ponieważ dzisiaj jest Barbórka,

pozwól złożyć życzenia

tradycyjnym górniczym

wezwaniem "Szczęść Boże"!

Szczynśliwej szychty na grubie
Niych tam nic niy rombje
Niych Barbórka śwjynto
Dycki o cia pamjynto
Byś niy zostoł na dole
I szczynśliwje na wjyrchu wysiod ze szole.

Ślonski bergmonie – górniku
Życza Ci słonka promyków
Szczynśliwych szychtów na dole
Byś cołki szoł nazot do szole.

Tam pod ziemią, w ciemnym chodniku

wielu pracuje dzielnych górników.

Ciężka to praca czarnego człowieka,

dzwonią kilofy pot z czoła ścieka.

Gdy nam słoneczko zagląda do domu,

górnik pracuje w kopalni zmęczony.

Za czarny węgiel i za sól białą

chwała górnikom dzielnym wytrwałym.

Z okazji Barbórki wszystkim braciom Górnikom...

glebą, sztygarą, hejerą przodowym

 Składamy serdeczne życzenia...

Aby ich praca była bezpieczna 

i zawsze wracali cali i zdrowi do domu...

Szczęść Boże...

Z okazji barbórkowego święta
pragniemy złożyć wszystkim Górnikom,
Pracownikom Kopalni i ich Rodzinom
życzenia wszelkiej pomyślności
oraz wytrwałości w ciężkiej i niebezpiecznej pracy.
Niech Święta Barbara nieustannie otacza Was
i Wasze Rodziny ochronnymi ramionami,
zapewniając poczucie bezpieczeństwa,
komfortu życiowego
i pewności dnia jutrzejszego.
Szczęść Boże!

Z okazji Dnia Górnika gorąco życzę,

aby w trakcie wykonywania codziennych
obowiązków towarzyszyło Ci zawsze
poczucie bezpieczeństwa
- i to zarówno bezpieczeństwa
własnego życia i zdrowia.

Z okazji nadchodzącej Barbórki,

składam Ci najserdeczniejsze życzenia

bezpiecznej i spokojnej pracy w kopalni,

wszystkiego najlepszego w życiu

zawodowym i prywatnym.

Życzę Ci, aby w tych trudnych czasach

praca zawodowa przynosiła jak najwięcej

zadowolenia i jak najmniej problemów,

a sprawy osobiste układały się zgodnie

z Twoimi oczekiwaniami i marzeniami.

Wszystkiego Najlepszego!

GÓRNICZE PIEŚNI

Barbórka

Dzisiaj jest święto

świętej Barbary,

cieszy się górnik

młody i stary.

Cieszy się górnik

z święta Barbórki,

że se wypije

kwartę pyrtulki.

Kwartę wypije,

zaćmi cygara,

niechaj nam żyje

święta Barbara

zapis z 1956 roku

Ciężki los górnika

Ciężki los górnika

głęboko pod ziemią,

bo ciągle nieszczęścia

i śmierć ledwie drzemią.

Skoro dziurę zrobił

i dynamit włożył,

dobrze ją zalepił,

długi lont założył.

Poszedł winny ganek

i czeko wystrzału,

jak się węgiel urwoł,

wychodzi pomału.

Porachowoł strzały,

wszystko mu się zgadza,

a tu nowy wybuch

przodek rozsadza.

Już Jest po górniku,

bo pod wąglem leży,

jeno kamrat jego

na ratunek bieży.

Wyciąg martwego

i na wierchu sadzi,

któż tej biednej wdowie

na życie poradzi?

Koledzy w pogrzebie

sami trumnę niesą,

opłakano wdowę

niewiele pocieszą.

Taka śmierć górnika

już każdego czeka,

niechaj górnikowi

ziemia będzie lekka.

1923 rok

Górnicy , górnicy

Górnicy, górnicy,

dobrzy robotnicy,

piękny ubiór macie,

w honorze chodzicie.

Górnicy, górnicy,

pracujecie w trudzie,

lubią was dziewczęta

i szanują ludzie.

Górnicy, górnicy,

ciężka wasza praca,

ale wszystkich cieszy,

że nasz kraj wzbogaca.

1968 rok